Национальный праздник
Вардан позвонил Асмик.
— Асмик, — сказал он, — этим вечером ты пойдёшь на торжественное собрание университета?
— Какое торжественное собрание, по какому поводу? (чему оно посвещено?)
— Разве ты не знаешь какой сегодня день? Четверг.
— И что, что четверг? Что-то особенное намечается?
— Не знаешь, что месяц полтора после Рождества, точнее — за пятьдесят два дня до Пасхи обязательно в четверг отмечаетя праздник Вартананц?
— Бог свидетель, я знала, но в данный момент забыла.
— Я слышала о «Празднике Вартананц», несколько раз участвовала (принимала участие) в торжествах.
— Однако признаюсь честно, что определённого (ясного) представления об этом празднике у меня нет.
— Это национальный большой праздник. В Диаспоре (XIV) в этот день армянские школы , даже магазины армян бывают закрыты.
— В армянских церквях в память Вартананц служится обедня; служащий (обедню) читает проповедь.
— Вартананц? Разве были такие значимые люди?
— А ты что думал? Праздник называется «Вартананц»в память о Вартане Мамиконяне и его соратниках.
В пятом веке; в 451, 26 мая, они героически сражались В Аварарайском поле против персидских войск, во имя свободы своей отчизны и за (свою) веру. Защитили эти святыни.
Несмотря на то, что (они) были намного малочисленнее, чем враг, не испугались, а предпочли смерть.
Сопротивлялись, сражались. В той битве тысячи шесть человек пало жертвой (пожертвовало собой).
Между тем в тот период оказались и предатели (люди, которые предали); Например Васак Сюняц и его сторонники, которые хотели помириться с врагом.
К счастью армяне последовали Вартану и Вартанидам и веками (в течение веков) сопротивились чужеземцам.
И стали для армян символами патриотизма.
Когда ты была маленькой, не повторяла эти строки?
Я армянин, я армянин,
Я внук смелого Вартана.
Одна улица в центре Еревана Вартананц, а в конце улицы поставлен памятник Вартану Мамиконяну.
Смелый герой на коне, в руке — меч, который также похож на крест (напоминает крест).
— А что будет на торжественном собрании университета?
— По этому поводу во первых будет доклад о Вартананц; докладчик — профессор истории (будет докладывать, сделает доклад)
Потом силами студентов и силами посторонних будет художственная программа- концерт, песни, маленькое представление, чтения (декламации)
— Анаит, знаешь, что Вартананц ещё и праздник Именования. Во первых для Вартанов?
— Что говоришь. Значит твоё день твоего именования? Поздравляю
— Не только мой, а всех тех мужчин, чьим именам нет святых (Святой Саркис, Святой Петрос, Святой Акоб и другие есть).
— Выходит, у скольких людей доля этого праздника.
Վարդանը զանգահարեց Հասմիկի.
-Հասմի‘կ,- ասաց,- այս երեկո համալսարանի հանդիսավոր նիստին գալու՞ ես։
-Ի՞նչ հանդիսավոր նիստ, ինչի՞ առթիվ է (ինչի՞ն է նվիրված)։
-Մի՞թե չգիտես, թե այսօր ինչ օր է։ Հինգշաբթի է:
-Ի՞նչ անենք հինգշաբթի է։ Հատուկ մի բա՞ն կա։
-Չգիտե՞ս, որ Սուրբ Ծնունդից մոտավորապես մեկուկես ամիս հետո, ավելի ճիշտ` Զատիկից հիսուներկու օր առաջ, անպայման հինգշաբթի օրը Վարդանանց տոնն է նշվում:
-Աստվա’ծ վկա, գիտեի, բայց այս պահին մոռացել էի։
«Վարդանանց տոն» լսել եմ, մի քանի անգամ տոնակատարություններին էլ մասնակցել եմ։
Սակայն, անկեղծորեն խոստովանեմ, այդ տոնի մասին որոշակի պատկերացում չունեմ։
-Դա ազգային մի մեծ տոն է։ Սփյուռքում (XIV) այդ օրը հայկական դպրոցները, հայերի նույնիսկ խանութները փակ են լինում։
Հայկական եկեղեցիներում ի հիշատակ Վարդանանց պատարագ է մատուցվում. պատարագիչը քարոզ է կարդում:
Վարդանանք մի՞թե այդքան մեծ մարդիկ են եղել։
Ի՞նչ ես կարծում հապա։ Տոնը «Վարդանանց» է կոչվում ի հիշատակ Վարդան Մամիկոնյանի և նրա քաջ կողմնակիցների։
Հինգերորդ դարում 451թ. մայիսի 26-ին, Ավարայրի դաշտում նրանք հերոսաբար կռվեցին պարսկական զորքերի դեմ (ընդդեմ… զորքերի), հանուն իրենց հայրենիքի ազատության և հավատքի։ Պաշտպանեցին այս սրբությունները։
Չնայած (թեև) թվով շատ քիչ էին, քան թշնամին, բայց նրանից չսարսափեցին, այլ նախընտրեցին (գերադասեցին) մահը։
Դիմադրեցին, կռվեցին։ Այն մարտում հազար երեսունվեց հոգի զոհվեցին (իրենց զոհեցին, … հոգի զոհ դարձան)։
Մինչդեռ այդ շրջանում նաև դավաճաններ եղան ( մարդիկ որոնք դավաճանեցին) օրինակ Վասակ Սյունին* և նրա կողմնակիցները, որոնք ուզում էին թշնամու հետ հաշտվել։
Հայերը բարեբախտաբար Վարդանին և Վարդանանց հետևեցին և դարերով դիմադրեցին օտարներին։
Եվ հայերի համար հայրենասիրության խորհրդանիշներ դարձան (եղան):
Փոքր ժամանակ այս տողերը չե՞ս կրկնել
Հա’յ եմ ես, հա’յ եմ ես,
Քաջ Վարդանի Թո’ռն եմ ես։
Երևանի կենտրոնի փողոցներից մեկը Վարդանանց է, իսկ փողոցի ծայրին Վարդան Մամիկոնյանի հուշարձան ( արձան) է կանգնեցված։
Քաջ հերոսը ձիու վրա է, ձեռքին սուր (թուր), որը նաև խաչի նման է ( խաչ է հիշեցնում)։
—Է՞, համալսարանի հանդիսավոր նիստում ի՞նչ է լինելու։
—Այդ առթիվ նախ Վարդանանց մասին զեկուցում կլինի, զեկուցողը պատմության մի պրոֆեսոր է (…ը կզեկուցի)։
Հետո ուսանողների և դրսի ուժերով գեղարվեստական ծրագիր կլինի համերգ, երգեր, փոքրիկ ներկայացում, արտասանություններ…
Անահի’տ, գիտե՞ս, որ Վարդանանցը նաև անվանակոչության օր է։ Նախ` բոլոր Վարդանների։
—Ինչ ես ասում։ Ուրեմն քո անվանակոչության օրն է։ Շնորհավորում եմ։
—Ոչ միայն իմ, այլև բոլոր տղամարդկանց, որոնց անունով սրբեր չկան (Սուրբ Սարգիս, Սուրբ Պետրոս, Սուրբ Հակոբ և այլն կան)։
—Ուրեմն որքան մարդիկ այս տոնից բաժին ունեն։