Category: Էկոլոգիա

Նպատակը՝ Ուսումնասիրել աշխարհում ջրային ռեսուրսների օգտագործման վերաբերյալ տեղելությունները։ Գիտելիքներ ձեռք բերել Հայաստանում ջրի բնօգտագործաման վերաբերյալ։ Կատարել ուսումնասիրություն սեփական տան կամ շենքի վերաբերյալ։

Ընթացքը՝

1․ Ուսումնասիրել ջրի օգտագործման համաշխարհային փորձը, ներկայացնել տեղեկություններ (կարճ՝ բերելով մի քանի հետաքրքիր դրական և բացասական մեկական օրինակներ)

Աշխարհի տարբեր շրջաններում ջրի հանդեպ վերաբերմունքը և նրա օգտագործման ձևերը տարբերվում են և կախված են մշակութային ավանդույթներից, տեղական սովորույթներից և հասարակական արժեքներից։ Ջուրը դարձել է սպառողական ապրանք, որը շատ հաճախ մարդիկ անտեսում են։ Ամեն տարի մարտի 22-ին ՄԱԿ-ի հաստատություններից մեկը նշանակվում է համակարգող ամբողջ աշխարհում Ջրի համաշխարհային օրվա շրջանակներում միջոցառումներ անցկացնելու համար։ Ջրային ռեսուրսների բազմակողմանիությունը ներկայացնելու նպատակով ամեն տարի ջրի օրվան նվիրված միջոցառումներն անցկացվում են նոր թեմաներով։

• 1994 — «Մեր ջրային ռեսուրսների նկատմամբ խնամքը յուրաքանչյուրիս գործն է»
• 1995 — «Ջուրը և կանայք»
• 1996 — «Ջուր պապակ քաղաքների համար»
• 1997 — «Բավարա՞ր է արդյոք ջրի քանակը երկրի վրա?»
• 1998 — «Գրունտային ջրերը ՝ որպես անտեսանելի ռեսուրս»
• 1999 — «Յուրաքանչյուրը ապրում է հոսանքին հակառակ»
• 2000 — «Ջրային ռեսուրսներ XXI դարի համար»
• 2001 — «Ջրային ռեսուրսներ առողջությոն համար»
• 2002 — «Ջրային ռեսուրսներ զարգացման համար»
• 2003 — «Ջրային ռեսուրսներ ապագայի համար»
• 2004 — «Ջրային ռեսուրսները և բնական աղետները»
• 2005 — «Ջրային ռեսուրսներ կյանքի համար»
• 2006 — «Ջրային ռեսուրսները և մշակույթը»
• 2007 — «Ջրի անբավարարության խնդրի լուծումը»
• 2008 — «Ջրային ռեսուրսները և սանիտարիան»
• 2009 — «Ընդհանուր ջրային ռեսուրսները ընդհանուր հնարավորություններ են»
• 2010 — «Մաքուր ջուրը աշխարհի առողջության համար»
• 2011 — «Ջուրը քաղաքների համար»
• 2012 — «Ջուրը և սննդային անվտանգությունը»
• 2013 — «Ջրային համագործակցություն»
• 2014 — «Ջուրը և էներգիան»
• 2015 — «Ջուրը և կայուն զարգացումը»
• 2021 — «Արժևորելով ջուրը»

Վիճակագրություն

• Մոլորակի բնակչության 40%-ն ընդգրկող 80-90 երկիր արդեն սակավաջուր են դարձել ու տառապում են խմելու ջրի պակասից։ Ըստ որում՝ բազմաթիվ երկրներ որպես խմելու ջուր են օգտագործում իրենց տարածքներով անցնող գետերի ջրերը։
• Ներկայումս ընդհանուր առմամբ աշխարհում ջրի սակավությունից տառապում է ավելի քան 1 միլիարդ մարդ, իսկ 2,5 միլիարդն ապրում է առանց որակյալ խմելու ջրի։
• Ըստ գիտնականների, եթե արդյունավետ միջոցներ չձեռնարկվեն, ապա III հազարամյակում Երկրագնդի միլիարդավոր բնակիչներ աղբյուրի մաքուր ջրի համն այդպես էլ չեն տեսնի։
• Աշխարհի բնակչության 1/3-ը ունի ջրի անբավարարության խնդիր։
• 900 միլիոն մարդ օգտագործում է անմշակ, վատորակ ջուր։
• Միայն 40 տարում (1960-2000) ջրի համաշխարհային ծախսը կրկնապատկվել է։
• Ամեն տարի մինչև հինգ տարեկան առնվազն 1,8 միլիոն երեխա մահանում է անորակ ջրից առաջացած հիվանդություններից, այսինքն՝ մեկ երեխա յուրաքանչյուր 20 վայրկյանում։
• 2006 թվականին 1.1 մլդ մարդ զրկված էր անվտանգ խմելու ջուր ունենալու հնարավորությունից։
• 1991-ից 2000-ին երաշտից մահացել է 280000 մարդ։
• Աշխարհում գրեթե 2.6 մլդ մարդ, որոնք զրկված են անհրաժեշտ սանիտարահիգիենիկ պայմաններ ունենալու հնարավորությունից, ճնշող մեծամասնությամբ Հարավային Ասիայից է։
• 1991 թվականից 2000 թվականին 665000 մարդ մահացել է 2557 տարերային աղետներից, որոնց 90%-ը կապված է ջրի հետ, ընդ որում զոհերի 97%-ը զարգացող երկրներից են։
• Ջրի անբավարարությամբ տառապող երկրներում ապրող մարդկանց թիվը 2006-ին 700 միլիոն էր, ըստ կանխատեսումների 2025-ին կդառանա 3 մլրդ։

Ջրային ռեսուրսների բաշխումը

Ջրային ռեսուրսներն ընդհանուր առմամբ կազմում են 1454 միլիոն կմ³, որի մոտավորապես 97%-ը պարունակում է Համաշխարհային օվկիանոսը։ Երկրորդ տեղում է սառույցը լեռներում ու բևեռային գոտիներում։ Սակայն այս ջրերն առայժմ գրեթե չեն օգտագործվում։ Երրորդ տեղում են ստորգետնյա ջրերը, մթնոլորտային տեղումները, գետերի ու լճերի ջրերը, որոնք ջրի ընդհանուր պաշարի սոսկ 0,4%-ն են կազմում։ Հենց այդ ջրերն էլ մարդն օգտագործում է իր կենցաղային և տեխնիկական պահանջների համար։

Ջրային ռեսուրսների համաշխարհային օրը նշվում է մարտի 22-ին, կոչված է՝ հասարակության ուշադրությունը հրավիրելու ջրային օբյեկտների վիճակի ու խնդիրների վրա՝ կապված դրանց վերականգնման ու պահպանության հետ, անհրաժեշտ քայլեր ձեռնարկելու բնակչությանը խմելու ջրով ապահովելու հարցում։ Հրատապ է աղտոտված ջրի վերածումը մաքուր, անվտանգ և տնտեսապես գրավիչ պաշարի, որը 21-րդ դարում հանգուցային մարտահրավերներից մեկն է համաշխարհային մարդկության գոյատևման համար»։

2․ ՀՀ ջրի օգտագործման օրինակներ, ինչ վիճակում է։

Հայաստանի ոռոգման համակարգում ջրի կորուստները 40-45% են կազմում, որի պատճառների զգալի մասը ներկայում մշակվող մշակաբույսերին չհարմարեցված խորհրդային տարիներից ժառանգություն մնացած համակարգն է, երկրորդը՝ ոչ ճիշտ մշակաբույսերի ընտրությունը, երրորդը՝ 70% հողային հունով հոսող ներտնտեսային համակարգը, չորրորդը՝ ջրման տանելուց առաջ հողը մշակման չտանելու, չփխրեցնելու մշակույթը, ասաց Կարեն Դաղբաշյանը:

Ջրի աղտոտում (ջրոլորտի աղտոտում), միջավայրի պայմանների և մարդու առողջության վրա բացասաբար ազդող ֆիզիկական, քիմիական և կենսաբանական աղտոտիչների թափանցումը, առաջացումն ու կուտակումը բնական ջրերում։ Սովորաբար այդ ազդակների թափանցումը կապված է մարդու տնտեսական գործունեության և դրա հետևանքների կամ (ավելի հազվադեպ) բնական աղետների հետ։ Աղտոտիչ նյութերը բնական ջրերի մեջ են թափանցում պինդ, հեղուկ, կոլոիդային, էմուլսիային և գազային ձևերով։

Ջրի աղտոտման հիմնական աղբյուրներն են արդյունաբերական և կենցաղային հոսքաջրերը, ձնհալի և անձրևների ժամանակ հողահանդակներից տեղափոխված պեստիցիդները բնակավայրերից վնասակար նյութերը, անձրևի և ձյան միջոցով՝ մթնոլորտից անջատվող աղտոտող նյութերը։ Արդյունաբերական հոսքաջրերն առավել հաճախ աղտոտված են նավթամթերքներով, ֆենոլներով, ծանր մետաղներով (սնդիկ, կապար, կադմիում, պղինձ և այլն) և բարդ օրգանական միացություններով (սինթետիկ լվացամիջոցներ, ներկեր, ճարպեր), որոնք վատացնում են ջրի որակը, խմելու և սննդի մեջ օգտագործելու համար դարձնում ոչ պիտանի, խախտվում են ջրային ավազանի կենսաբանական շարժընթացները, նվազում է աղտոտող նյութերից ջրի ինքնամաքրման հատկությունը, փոխվում է ջրային կենսաբազմազանության կազմը, ընկնում է արտադրողականությունն ու սննդային արժեքը, որոշ ձկներ դառնում են թունավոր։ Հատկապես վտանգավոր են տաք հոսքաջրերը, որոնք փոխում են ջրավազանի ջերմային ռեժիմը, վատանում են ձկների ձվադրության պայմանները, ոչնչանում են մի շարք օգտակար մանրէներ և զարգանում են մակաբույծներ։

3․ Ուսումնասիրել ձեր սեփական տանը, բնակարանում ջրի օգտագործման եղանակները։ Ինչպես է ջրվում բակը, ինչ ջրով։ Տեսանյութը կամ լուսանկարների շարքը պարտադիր է։

Ուսումնասիրելով համացանցը հայտնաբերել որոևիցե գիտական գյուտ, որը թույլ է տվել ապահովել բնության պահպանությունը կամ մաքքրել է շրջակա միջավայրը։

Գյուտը անհրաժեշտ է ներկայացնել մեկ էջանոց հոդվածի տեսքով և հնարավորության դեպքում տեղադրել տեսանյութ կամ լուսանկարներ։

Շրջակա միջավայր» ավելի լայն հասկացություն է, քան աշխարհագրական: Այն ներառում է, բացի Երկրի մակերևույթից և նրա ինտերիերից, արևի մի մասը համակարգ, որն ընկնում կամ կարող է ընկնել մարդու գործունեության ոլորտ, ինչպես նաև նրա ստեղծած նյութական աշխարհը։ Շրջակա միջավայրի կառուցվածքում առանձնանում են երկու հիմնական բաղադրիչ՝ բնական և արհեստական ​​բնակավայրեր։ Բնական միջավայրը ներառում է բնության անշունչ և կենդանի մասերը` երկրագունդը և կենսոլորտը: Այն գոյություն ունի և զարգանում է առանց մարդու միջամտության, բնական ճանապարհով։ Սակայն էվոլյուցիայի ընթացքում մարդն աստիճանաբար ավելի ու ավելի է տիրապետում բնական միջավայրին։ Հասարակության զարգացման հետ մեկտեղ շարունակաբար մեծանում է արհեստական ​​միջավայրի դերն ու նշանակությունը մարդու համար։

Աշխարհի բնակչության աճը, գլոբալացումը և բարգավաճման ձգտումը մի կողմից, և ռեսուրսների անընդհատ նվազումը մյուս կողմից, շրջակա միջավայրի պաշտպանությունն ավելի կարևոր են դարձնում: Միևնույն ժամանակ, տնտեսագիտությունն ու էկոլոգիան չեն հակասում միմյանց։ Ընկերությունները կկարողանան շահութաբեր գործունեություն ծավալել՝ ճանապարհ բացելով դեպի բարգավաճում և զարգացում շատերի համար, միայն եթե կարողանան նվազեցնել ռեսուրսների սպառումը և նվազեցնել վնասակար նյութերի արտանետումները։

Աղտոտման վերահսկում

Արդյունաբերական և մեքենաների արտանետումներից օդի աղտոտվածությունը բնապահպանական լուրջ խնդիր է: Նրա լուծումը բարդ ֆիլտրերի և էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրների օգտագործումն է: Բայց նույնքան կարևոր է աղտոտվածության ցուցանիշներին ճշգրիտ հետևելը: Դա անելու համար Ավստրալիայի շրջակա միջավայրի դեպարտամենտն օգտագործում է 14 տարբեր տեսակի սենսորների համադրություն, որոնք չափում են մասնիկները, ածխածնի օքսիդը, օզոնը, ազոտի երկօքսիդը և տեսանելիությունը:

Մեքենաները վերլուծում են տվյալները և որոշում AQI՝ օդի որակի ինդեքսը։ Բարձրացված ցուցանիշով միջոցներ են ձեռնարկվում աղտոտվածությունը նվազեցնելու ուղղությամբ։ Օդի որակի մասին յուրաքանչյուրը կարող է իմանալ բջջային հեռախոսի միջոցով։

Ի դեպ, Microsoft-ը մշակում է «Մոլորակային համակարգիչը», որը հավաքում է նաև Երկրի աղտոտվածության, ռեսուրսների անօրինական արդյունահանման վերաբերյալ տվյալներ։ Տեխնոլոգիան թույլ կտա վերահսկել մոլորակի էկոլոգիան և կանխատեսումներ անել ապագայի համար։

Էլեկտրական և անօդաչու մեքենաներ

Էլեկտրական մեքենաների մասնաբաժինը ավտոմոբիլային արդյունաբերության մեջ տարեցտարի աճում է։ Մեքենաների արտանետումների վերացումը մեծ ներդրում կունենա շրջակա միջավայրի պահպանման գործում։ Այսօրվա խնդիրն է մեծացնել էլեկտրական մեքենաների, բեռնատարների, նավերի և այլ փոխադրամիջոցների օգտագործումը, որոնք սնուցվում են էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներով: Իսկ վաղը հերթը կհասնի անօդաչու մեքենաներին։

Արդյունավետ հաղորդակցվող և վարորդի ուշադրությունը չպահանջող տրանսպորտային միջոցները մարդկանց և ապրանքների փոխադրումը կդարձնեն ավելի մատչելի և էկոլոգիապես մաքուր:

Հազվագյուտ կենդանիների պաշտպանություն

Կենդանիների և թռչունների շատ տեսակներ մահանում են տեխնածին գործունեության կամ անօրինական ձկնորսության հետևանքով։ Գյուտարարները դրանք պաշտպանելու տարբեր եղանակներ են առաջարկում։ Օրինակ, հազվագյուտ թռչունները, որոնք բախվում են հողմային տուրբինների շեղբերին, ճանաչվում են IdentiFlight համակարգի խելացի տեսախցիկներով: Տեխնիկան հրաման է տալիս դադարեցնել շեղբերների պտույտը, եթե տեսնի թռչունների մոտեցումը: Մշակվում են տեխնիկա՝ տեսակներին Կարմիր գրքից հեռացնելու համար:

Գիտնականները նաև օգտագործում են տեսախցիկների թակարդներ AI տեսախցիկներով՝ ճանաչելու կենդանիների հազվագյուտ տեսակները, ուսումնասիրելու նրանց շարժումները և բնակչության չափը: Բացի այդ, սենսորները կցվում են հազվագյուտ տեսակների անհատներին, որպեսզի քարտեզագրեն միգրացիան և նվազագույնի հասցնեն որսագողերի հետ հանդիպելու վտանգը:

Գյուղատնտեսական վերափոխում

Գյուղատնտեսությունը շրջակա միջավայրի աղտոտվածության առումով առաջին տեղերից է։ Աճող սնունդը պահանջում է մեծ տարածքներ, շատ ջուր։ Հողատարածքն աղտոտված է թունաքիմիկատներով և նիտրատներով, հողի բաղադրությունը վատանում է։ Ուղղահայաց հողագործությունն օգնում է շրջել իրավիճակը

Խելացի տեխնոլոգիաների շնորհիվ ուղղահայաց տնտեսությունների բույսերը ստանում են բավարար լույս և ջուր՝ միաժամանակ խնայելով ռեսուրսները: Ջրի վերամշակմամբ հնարավոր է 98%-ով նվազեցնել դրա սպառումը։ Իսկ LED լուսավորությունն օգնում է 30%-ով քիչ էլեկտրաէներգիա օգտագործել: Նման հողագործության դեպքում թունաքիմիկատներ և քիմիական պարարտանյութեր պետք չեն: Տարածքի խնայողությունը թույլ կտա բավարար քանակությամբ սնունդ աճեցնել նույնիսկ փոքր կղզիներում:

Մսի արտադրությունը ոչ պակաս աղտոտում է մոլորակը։ Կենդանիները զբաղեցնում են օգտագործվող հողերի մեկ քառորդը և սպառում են հացահատիկի պաշարների մեկ երրորդը: Գիտնականները սովորել են, թե ինչպես էկոլոգիապես մաքուր միս արտադրել բիոռեակտորներում՝ առանց կենդանիներին սպանելու և շրջակա միջավայրն աղտոտելու։

Մարդկությունը բնության վրա բեռը նվազեցնելու ուղիներ է փնտրում, և դրանում նրան օգնում են բարձր տեխնոլոգիաները։ մեզանից յուրաքանչյուրը կարող է նվազագույնի հասցնել շրջակա միջավայրի վրա բացասական ազդեցությունը՝ նվազագույնի հասցնել սպառումը, խնայել ջուրը և էլեկտրաէներգիան, առանձնացնել թափոնները և այլն: Եկեք պահենք Երկիրը ծաղկուն և ապահով:

Նախագիծ՝ Իմ համայնիքի աղբահանության ուսումասիրություն։

Նպատակ՝ տեղյակ լինել իմ բնակավայրի աղբի հետ կապված աշխատանքների մասին։

Ընթացք՝

1. Քարտեզագրել իմ համայնքի աղբի տեսակավորման ամանների տեղերը։
2. Տեղեկանալ ձեր շենքի կամ ձեր տան համայնատիրությունը արդյոք կատարում է աղբի տեսակավորման ուղղությամբ աշխատանքներ։
3. Մտքեր առաջարկել սեփական բակի մաքրության համար։

Նորագավիթ, 1-ին փողոց, 95ա շենք-Մշակույթի տան հարակից տարածքում։

Եղբայրության13- Շիրակի70

Շիրակի փ․ 4-րդ նրբ․ հ․7ա շենքի բակում

2.Տեղեկանալ մեր տան համայնատիրությունը չի կատարում աղբի տեսակավորման ուղղությամբ աշխատանքները։

3.Ես կառաջարկեի բակի հարևաններով դուրս գայինք մաքրելու տարածքը, ծառեր տկեյինք , ծաղիկներ ցանեինք, որպեսզի շրջակայքը հարստանա թթվածնով։ Ես կուզենայի, որպեսզի ոչ միայն մեր բակում այլ բոլոր տարածքներում դրվեին տեսակավորման աղբամաններ, որպեսզի մարդիկ ավելի աշխույժ մասնակցեն տեսակավորմանը: Քաղաքային իշխանությունն այս ուղղությամբ նոր ծրագրեր է մտածում: Սակայն առանց քաղաքացիների աշխույժ մասնակցության դրանք իմաստ չեն ունենա:

ՀՀ․ բուժիչ խոտաբույսերը։ Ազգաին խոհանոցում օգտագործվող  խոտաբույսերը։

Նպատակը՝ համացանցի միջոցով և ընտանիքի անդամների հետ զրուցելու ընթացքումուսումնասիրել մեր հայրենիքի տարածքում աճող խոտաբույսերը և բուժիչ հատկություններունեցող այլ խոտաբույսերը։

Ժամկետը՝ 1 ամիս

Ընթացքը

1. համացանցից գտնել ՀՀ տարածքում աճող 10 խոտաբույս
2. լուսանկարով տեղադրել այն բլոգի մեջ և նշել անվանումը, բուժիչ հատկությունները և խոհանոցում օգտագործելու փաստը
3. զրուցել ընտանիքի անդամների հետ և պարզել թե ինչ խոտ է օգտագործվում ձեր շրջանիբնորոշ խոհանոցում
4. գրել այդ ուտեստի բաղադրատոմսը նշել այդ կանչիի բարբառային անվանումը

Ուրց

Լեռնային ուրցի ցողունից ու տերևներից կարելի է թեյ պատրաստել: Ուտելիքի մեջ օգտագործում է և թարմ, և չորացրած վիճակում: Ուրցից պատրաստում են քսուքներ, թրմեր։Ուրցը ունի հանգստացնող հատկություն։ Ուրցը լավացնում է ախորժակը, նպաստում մարսողությանը, հանգստացնում որովայնի ցավերը։ Օգտագործվում են նաև մաշկային հիվանդությունների բուժման համար։

Բաղադրատոմսեր՝

Արյան բարձր ճնշման դեպքում.

• Փոշիացրած 1 ճ/գ ուրցը խառնեք 0,5 կգ մեղրին։ Ընդունեք մեկական թ/գ, օրը 2-3 անգամ։

Ուրցով թեյ հազի դեմ

1. 20 գ մանր կտրտած և չորացրած խոտաբույսի վրա լցնել 230 մլ եռացրած ջուր թրմել թերմոսում մոտ մեկ ժամ;
2. Քամած թեյը պետք է խմել 1 թեյի գդալ (մեծահասակների համար 1 ճաշի գդալ) ուտելուց հետո:

Երիցուկ

Երիցուկի թեյը հանգստացնում է նյարդերը իսկ թուրմն օգնում է մաշկային հիվանդությունների և կոկորդի հիվանդություների ժամանակ: երիցուկը օգտագործում են նաև ողողումների ձևով լնդերի, բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի բորբոքումների ժամանակ, անգինաների դեպքում։

Բաղադրատոմսեր՝

Երիցուկի թեյ

1 թեյի գդալ չորացրած ծաղիկներով և մի բաժակ եռացած ջրով թուրմ պատրաստել, սպասել 5-10 րոպե: Եթե երեկոյան այս թուրմով և մեղրով թեյ խմեք, այն կօգնի հաղթահարել անքնությունը։

Ազնվամորի

 Վայրի կիսաթուփ է, աճում է  անտառների բացատներում: Մշակվում է պարտեզներում, պուրակներում: Բուժիչ նպատակով օգտագործում են պտուղները, մասամբ՝ տերևներն ու ծաղիկները: Ունի քրտնաբեր, ջերմիջեցնող հատկություններ:

Բաղադրատոմսեր՝

Անգինաի դեպքում. 3 ճ/գ ազնվամորու ծաղիկը 30 րոպե թրմեք 200 մլ եռջրում։ Խմեք-1-ական ճ/գ, օրը 3 անգամ։

Բրոնխիտ դեպքում. 2 ճ/գ չոր տերևը 10 րոպե եփեք 200 մլ եռջրում, քամեք։ Խմեք տաք վիճակում։

Մասրենի

Վայրի և մշակովի բույս է: Աճում է ամենուրեք անտառների բացատներում, գետահովիտներում, լեռնալանջերին: Պտուղները հարուստ են վիտամիններով: Պտուղների եփուկն օգտագործվում է որպես վիտամինային և մարսողությունը լավացնող իսկ պատրաստուկները՝ լյարդի, լեղապարկի հիվանդությունների ժամանակ որպես հակաբորբոքային, ինչպես նաև արյունաստեղծ համակարգը խթանող միջոց:

Բաղադրատոմսեր՝

Մասուրով թեյը երիկամային հիվանդություն դեպքում․Թեյ եւ միրգ պետք է պնդել, որ մի թերմոս մասին 12-15 ժամ։ Խմել նման արգանակ 2-3 անգամ մի օր Ուտելուց հետո. Եթե ​​վատ ճաշակի, Ավելացնել քաղցր օշարակ կամ մեղր.

Ալոէ

Օգտագործում են այրվածքների բուժման համար, ընդ որում երկրորդ կարգի այրվածքները
ալոէի օգնությամբ բուժվում են ընդամենը 16 օրվա ընթացքում:Այս բույսը նաև օգտակար ազդեցություն ունի
թարախաբշտիկների, խոցերի համար: Ուսումնասիրությունների արդյունքում պարզվել է, որ իր
անտիբիոտիկ հատկության շնորհիվ բուժում է մաշկի բշտիկները, ցաները և ունի մաշկը փափկացնող
հատկություն:

Դաղձ

Դաղձը բժշկության մեջ կիրառվում է լեղապարկի և լյարդի հիվանդությունների
բուժման համար: Օրգանիզմը լեղաքարային հիվանդությունները բուժելու համար օգտագործում են այս բույսից պատրաստված թուրմեր, եփուկներ և դեղապատրաստուկներ: Դաղձն օգտակար է արյունատար անոթների համար, այն իջեցնում է անոթային ճնշումը, հանգստացնում է գլխացավը և սրտխփոցները: Սրա միջոցով կարելի է ազատվել անքնությունից ու նաև լավ նյարդերը հանգստացնող միջոց է:

Բաղադրատոմսեր՝

Դաղձի կանաչ տերևները շատ օգտակար են այրվածքների և վերքերի համար, այն կարելի է դնել գրծվածքե կտորի մեջ և կապել վնասված մակերեսի վրա:

Եզան լեզու

Այն օգտագործել են կապույտ հազ, բրոնխիտի, բուժման համար: ՀՀ-ում եզան լեզուն աճում է գրեթե բոլոր մարզերում:Այս բույսի սերմերն ու տերևահյութն օգտակար են երիկամների, լյարդի, սիբիրախտի և մի շարք այլ հիվանդությունների համար, նաև վերացնում է դեղորայքային թունավորումները: Եզան լեզվի թարմ հյութն օգնում է բուժել եղջերաթաղանթի վրա գոյացած վերքերը:

Բաղադրատոմսեր՝

Եզան լեզուն օրգանիզմի ընդհանուր վիճակը բարելավելու համար:

• ·  1 ճ.գ. թարմ կամ չորացրած եզան լեզու,
• ·  1 բաժակ եռման ջուր,
• ·  1 թ.գ. մեղր։

Պատրաստման եղանակը.

Անհրաժեշտ է եզան լեզուն ամբողջությամբ դնել եռման ջրի մեջ, թրմել 10 րոպե, այնուհետև քամել: Ցանկության դեպքում կարելի է ավելացմել նաև մի փոքր մեղր:

Ալոճենի

Ալոճենիու ուժիչ հատկանիշները ընդունում է նույնիսկ պաշտոնական բժշկությունը: Այն հրաշալի հակաբակտերիալ և հակաբորբոքային միջոց է:Օգնում է վերականգնել լյարդի բջիջները, ընդլայնում է անոթները: Օգտագործում են տարբեր ծագման ուռուցքների դեմ պայքարում: Հատապտուղները համարվում են բնական հակաօքսիդանտ, մաքրում են օրգանիզմը վնասակար նյութերից, ակտիվացնում են կոլագենի սինթեզը: Կանանց օգնում է բուժել գլխացավը, նվազեցնել կլիմաքսի դրսևորումը:

Բաղադրատոմսեր՝

Առողջ քնի համար

Թուրմը օգնում է ոչ միայն հաղթահարել անքնությունը, այլև բարելավել քնի որակը:

1. Լցնել թերմոսի մեջ 30 գ հատապտուղ, ավելացնել 450 մլ ջուր: Թողնել 1 ժամ:
2. Ընդունել 45 մլ օրը երեք անգամ` ուտելուց 50 րոպե առաջ:

Անթառամ

Անթառամն  ունի հակաբորբոքային հատկություն, որն օգտագործվում է լյարդի, լեղապարկի, միզապարկի, աղիների բուժման պրակտիկայում: օգնում է սրտխառնոցների և փսխումների ժամանակ: Ժողովրդական բժշկության մեջ օգտագործվում է գաստրիտների, փորկապության, և այլ դեպքերում:Ունի միջատասպան հատկություն, օգտագործվում է բնակարաններում ցեցի դեմ: Անթառամը աստղածաղկավորների ընտանիքին պատկանող բազմամյա խոտաբույս է: 

Բաղադրատոմսեր՝

Բուժման համար օգտագործվում են նրանց ծաղկազամբյուղները, որոնք իրենց պարունակության մեջ ունեն օրգանական թթուներ, լորձեր, C և K վիտամիններ և այլն:
Եփուկի պատրաստման եղանակն է՝ 3 ճաշի գդալ անթառամի ծաղիկները լցնել էմալե կաթսայի մեջ, վրան լցնել 1 թեյի բաժակ եռման ջուր, այնուհետև հարկավոր է փակել կափարիչը, եփել 30 րոպե և անընդհատ խառնել: Դրանից հետո պետք է պահել սենյակային պայմաններում, որ հովանա, քամել և որպեսզի
եփուկի քանակը դառնա 200մլ, նրա վրա լցնում են համապատասխան քանակությամբ եռման ջուր:
Հարկավոր է ընդունել ուտելուց 15 րոպե առաջ օրը 2 անգամ:

Եղերդակ

Եղերդակն օգտագործում են մաշկային հիվանդությունների բուժման համար: Բակտերիասպան և հակաբորբոքիչ ազդեցությունների շնորհիվ այն արագ լավացնում է վերքերը, արդյունավետ ազդեցություն է թողնում ալերգիկ դերմատիտի, նեյրոդերմիտի, դիաթեզի, էկզեմայի, պսորիազի և այլ մաշկային հիվանդությունների բուժման ժամանակ։

Բաղադրատոմսեր

Դեղամիջոց պատրաստելու համար հարկավոր է եղերդակի արմատը կամ հենց ծաղիկը 15 րոպե եռացնել ընդունել օրը 3 անգամ 1ճաշի գդալ

Հանձնարարարություն․

Զրուցել ընտանիքի անդամների հետ, բացահայտել, թե ինչ բնական դիմակները մեր տանը օգտագործվում։

Դիմակ 1. սև կետերի համար.

1ճաշի գդալ թթվասեր, 1թեյի գդալ սոդա, 1թեյի գդալ աղ, լցնել փոքրիկ ամանի մեջ խառնել մինչև աղը և սոդան չձուլվեն, դնել գազի վրա։

Դիմակ 2. կնճիռների համար.

1 հատ խնձոր քերել,1 հատ ձվի դեղնուց, հարել իրար հետ, հարելուց հետո նախօրոք պատրաստված սրբիչի վրա պարկեցնել մայրիկին, խառնուրդը դնել դեմքի վրա պահել 40 րոպե:

Տանը բացահայտել դիմակի որևէ բաղադրատոմս, փորձել այն պատրաստել։ Հասկանալ ինչ նպատակով է դիմակը օգտագործվում։

Նախագիծ՝ Թունավոր կոսմետիկ և խնամքի միջոցներ։

 AQUA- Ջուր, անօրգանական միացություն,՝։ Ջուրը բնության ամենատարածված նյութն  է, բնության մեջ հանդիպում է պինդ, հեղուկ, գազային վիճակներում։ Կազմում է կենդանի օրգանիզմների բաղադրության 2/3 մասը։Սովորական պայմաններում ջուրն անգույն, անհամ, անհոտ հեղուկ է։

DIMETHICONE-Այն օգտագործվում է կոսմետիկայի մեջ, որպես բաղադրիչ, որը բարելավում է տարբեր բաղադրիչների կառուցվածքն ու փոխհամատեղելիությունը, ունի մեղմ պաշտպանիչ ազդեցություն մաշկի վրա։ Ձեռքերի քսուքների, մաշկի պաշտպանության միջոցների, արևայրուքի լոսյոնների և մազերի խնամքի միջոցների մեջ ձևավորում է ոչ յուղոտ պաշտպանիչ շերտ, որը վանում է ջուրը և ջրի գրգռիչները: Նրանք լայնորեն կիրառվում են կենցաղային քիմիկատներում՝ աերոզոլային օսլա, գործվածքների կոնդիցիոներներ, փայլեցնող միացություններ կահույքի և մեքենաների համար։

Polyglyceryl-4 Isostearate/ Cetyl Peg/Ppg-10/1 Dimethicone/Hexyl Laurate-ABIL® WE 09-ը ​​վառ սպիտակ կոսմետիկ W/O քսուքների և լոսյոնների համար էմուլգատոր է՝ գերազանց ջերմության և սառեցման/հալման կայունությամբ: Այն կարելի է ձևակերպել բոլոր տեսակի կոսմետիկ յուղերով։ Այն ունի բարձր համատեղելիություն ակտիվ բաղադրիչների հետ: ABIL® WE 09-ը ​​կարող է օգտագործվել որպես էմուլգատոր արևապաշտպան պատրաստուկների համար՝ օրգանական և/կամ ֆիզիկական ուլտրամանուշակագույն ֆիլտրերի բարձր պարունակությամբ:

Glycerin-Գլիցերինը նպաստում է խոնավության ավելի լավ ներթափանցմանը մաշկի խորը շերտեր: Գլիցերինը փափկացնում է ագրեսիվ մակերևութային ակտիվ նյութերը՝ միաժամանակ մեծացնելով արտադրանքի մաքրման ունակությունը: Գլիցերինը պարունակվում է մաշկի հիդրոլիպիդային թաղանթում, հետևաբար դրա օգտագործումը կոսմետիկայի մեջ ալերգիա չի առաջացնում։ Վառ խոնավեցնող ազդեցություն ստանալու համար խորհուրդ է տրվում կոսմետիկայի մեջ ավելացնել ոչ ավելի, քան 5% գլիցերին, ավելի բարձր կոնցենտրացիաները հանգեցնում են հակառակ ազդեցության՝ մաշկը դառնում է չոր և ձիգ: Գլիցերինից կարելի է քսուքներ, շիճուկներ, կաթ, լոսյոններ, տոնիկներ, օճառներ, շամպուններ, կոնդիցիոներներ, բալզամներ, դեմքի և մազերի դիմակներ պատրաստելու համար:

DICAPRYLYL CARBONATE- Փափկեցնող միջոց, ստեղծում է շատ նուրբ, հարթ հյուսվածք, ինչպես պրոֆեսիոնալ արտադրանքը: Ոչ կոմեդոգեն: Վերացնում է բազային յուղերի յուղոտ զգացումը, լավ «տարածում» է քսուքների և դեկորատիվ կոսմետիկայի մեջ։ Գերազանց պիգմենտ ցրող միջոց։ Պաշտպանում է մաշկը խոնավության կորստից և ջրազրկումից։

ISODODECANE-Ցնդող անգույն հեղուկ։ Կոսմետիկայի մեջ այն օգտագործվում է որպես թեթև փափկեցնող, ցնդող լուծիչ գունանյութերի և պոլիմերների համար։ Այն օգտագործվում է դեկորատիվ կոսմետիկայի, մազերի կտրվածքի մեջ։ Այն համարվում է պիգմենտների իդեալական կրող՝ ստվերաներկերի, մատիտների բաղադրության մեջ։ Այն բնութագրվում է լավ խոնավեցնող հատկություններով:

 POLYSILICONE-11- Սիլիկոնային էլաստոմերի մի տեսակ (ռետինանման նյութ և՛ մածուցիկությամբ, և՛ առաձգականությամբ), որի հիմնական գործառույթը մաշկի վրա գեղեցիկ թաղանթ ստեղծելն է : Այն նաև կոսմետիկորեն շատ էլեգանտ է` ոչ կպչուն, ոչ յուղոտ և հարթ մաշկի զգացողությամբ : Այն նաև գործում է որպես ակտիվ նյութերի կայուն առաքման համակարգ , ունի ճարպի ներծծման և վերահսկման հատկություններ, և կիրառելուց հետո այն վերածվում է փայլատ տեսքի ՝ փոշու տեսքից հետո:

HYDROGENATED DIDECENE-Հիդրոգենացված դիդեցեն, իր անգույն և անհոտ հատկության շնորհիվ, բավականին օգտակար է կոսմետիկ ձևակերպումների մեջ: Այն մաշկի մակերեսի վրա թաղանթ է ստեղծում, որը թույլ չի տալիս խոնավության գոլորշիանալ և պաշտպանում է մաշկը այլ աղտոտիչներից: Նման թաղանթ կազմելով՝ այն նաև պայմանավորում է մաշկը։ Ձևակերպման հեշտության դեպքում այն ​​կարող է օգտագործվել որպես ակտիվ բաղադրիչների և բուրմունքների լուծույթ: Այն օգտագործվում է արևի խնամքի, մաշկի խնամքի, գունավոր կոսմետիկայի և անձնական խնամքի այլ ձևակերպումների մեջ: 

 OLEYL ERUCATE-Պինդ փոշի նյութ. Չի լուծվում ջրի մեջ։ Փափկեցնող, յուղային բաղադրիչ կոսմետիկ էմուլսիաներում: Այն լավ փափկեցնում է մաշկը՝ կանխելով խոնավության կորուստը։

CAPRYLIC/CAPRIC TRIGLYCERIDE-Կապրիլային տրիգլիցերիդը միացություն է, որը առաջանում է ճարպաթթուների գլիցերինի հետ համատեղելուց: Արտադրողները յուղից հեռացնում և մեկուսացնում են ճարպաթթուները՝ որպես կապրիլաթթու: Նրանք միացնում են այս մաքուր ճարպաթթուները գլիցերինի հետ՝ ստեղծելով կապրիկ կամ կապրիլիկ տրիգլիցերիդ: Թեև որոշ ընկերություններ վաճառում են կապրիլային տրիգլիցերիդը որպես բնական բաղադրիչ, սա ապակողմնորոշիչ է, քանի որ այն անցնում է մի քանի արտադրական պրոցեսներ մինչև արտադրանքներում հայտնվելը::

Եզրակացություն

Ես կարծում եմ այս տոնային կրեմը վնասակար չէ և կարելի է օգտագործել, քանի որ մաշկը տոնային կրեմը , հարթեցնում, խոնավեցնում, սնուցում և պաշտպանում է,արդյունավետորեն խոնավեցնում և հանգստացնում է գրգռված մաշկը, արագացնում է բջիջների նորացման գործընթացը:

• էկո համակարգ,ինչ է էկո համակարգը,ինչ դեր է այն խաղում երկրագունդ մոլորակի վրա
• Երևան քաղաքի աղբահանության խնդիրը իմ աչքերով

Էկոհամակարգը կամ էկոլոգիական համակարգը`կենսաբանական համակարգ, որը կազմված է կենդանի օրգանիզմների համայնքից` բիոցենոզից, նրանց բնակության միջավայրից՝ կենսատոպից, կապի համակարգից՝ որը էներգիայի և նյութի փոխանակություն է իրականանում նրանց միջև։ Էկոլոգիայի հիմնական հասկացություններից է։ Էկոհամակարգի օրինակ է հանդիսանում ջրավազանը նրանում բնակվող բույսերի, ձկների, անողնաշարավորների, միկրոօրգանիզմների հետ, որոնք կազմում են համակարգի կենդանի բաղադրամասը՝ կենսացենոզ։ Որպես էկոհամակարգ ջրավազանի համար բնութագրական են որոշակի բաղադրության նստվածքները, քիմիական բաղադրությունը և ֆիզիկական պարամետրերը, ինչպես նաև բիոլոգիական արտադրողականության որոշակի ցուցանիշները և տվյալ ջրամբարի յուրահատուկ պայմանները։ Էկոլոգիական համակարգի մեկ այլ օրինակ է Ռուսաստանի միջին հատվածներում սաղարթախիտ անտառը։ Այս անտառների համար բնութագրական է բնահողը և կայուն բուսական համայնքը և, որպես հետևանք, խիստ որոշված միկրոկլիմայի ցուցանիշները և միջավայրի այս պայմաններին համապատասխանող կենդանի օրգանիզմների կոմպլեքսը։ Մեծ նշանակություն ունի համայնքի տրոֆիկական համակարգը և բիոզանգված ստեղծողների՝ նրա սպառողների և բիոզանգվածը քայքայողների, հարարաբերակցությունը, ինչպես նաև արտադրողականության, էներգիայի և նյութափոխանակության ցուցանիշները, որը թույլ է տալիս որոշել էկոհամակարգի տեսակն ու սահմանները։

Знак Ozone Friendly CFC Free —  указывает на отсутствие в продукте вредных веществ, приводящих к уменьшению озонового слоя. Подавляющее большинство знаков применяется для маркировки аэрозолей, и их центральный элемент – это изображение земного шара.- Ցույց է տալիս արտադրանքի մեջ վնասակար նյութերի բացակայությունը, որն էլ հանգեցնում է օզոնի շերտի նվազմանը։ Նշանների ճնշող մեծամասնությունը օգտագործվում է աերոզոլային պիտակիների համար և դրանց կենտրոնական տարրը— այս աշխարհի պատկերն է։

Знак «Эко-знак» (Япония) — эко-знак японской ассоциации по охране окружающей среды․- Էկո -նշան Ճապոնիայի շրջակա միջավայրի պահպանության ասոցացիա։

Знак «Голубой Ангел» (от нем. Der Blaue Engel, Германия). Продукция, маркированная знаком «Голубой ангел»соответствует установленным требованиям, выполнение которых гарантирует полную экологическую безопасность.- Կապույտ Հրեշտակ ․ Արտադրանքը պիտակավորված է<< Կապույտ Հրեշտակ>> , որը համապատասխանում է սահմանված պայմաններին, որի կատարումը երաշխավորում է շրջակա միջավայրի անվտանգությունը։

Знак “Зеленая Печать” (от англ. Green Seal). “Green Seal” — экологический знак Европейского сообщества.- << Կանաչ Կնիք>>—Եվրոպական միության Էկոլոգիական նշան։

Знак Международного экологического фонда (ОС МЭФ)- Միջազգային էկոլոգիական հիմնադրամի նշան։

Առաջադրանք`ուտել խանութից իմ սիրված քաղցրավենիքը, թուղթը պահել

2. Լուսանկարել բաղադրություն և զետեղել բլոգում

3. Ուսումնասիրել բաղադրության մեջ առաջին 5 նյութեր և նկարագրել դրանք բլոգում

1. Ջուր, անօրգանական միացություն, ջրածնի օքսիդ, քիմիական բանաձևը՝ Н2O։ Ջուրը բնության ամենատարածված նյութն է, բնության մեջ հանդիպում է պինդ, հեղուկ, գազային վիճակներում։ Կազմում է կենդանի օրգանիզմների բաղադրության 2/3 մասը։Ջրի մոլեկուլն ունի անկյունային կառուցվածք՝ HOH անկյունը կազմում է 104.5°, բևեռային մոլեկուլ է։ OH կապը խիստ բևեռային կապ է, որի հետևանքով ջրի մոլեկուլների միջև առաջանում է ջրածնական կապ։ Ջուրը լավ լուծիչ է՝ բևեռայնության շնորհիվ։ Թթվածնի հիբրիդացումը sp3։Ջուրը ծածկում է Երկրի մակերևույթի 2/3-ը և կենսականորեն անհրաժեշտ է կյանքի բոլոր ձևերի համար։ Երկիր մոլորակի ջրի 96.5%-ը պատկանում է օվկիանոսներին։ Երկրի ջրի միայն 2.5%-ն է քաղցրահամ, որի 98.8%-ը սառույցներ և գրունտային ջրեր են։ Ամբողջ քաղցրահամ ջրերի 0.3%-ից պակաս մասը գտնվում է գետերում, լճերում և մթնոլորտում, իսկ ավելի քիչ՝ 0,003 % քանակությունը գտնվում է կենդանի օրգանիզմներում։

2. Շաքար, քաղցր, կարճ շղթայով, լուծելի ածխաջրերի ընդհանուր անվանումը, որոնք օգտագործվում են սննդի մեջ։ Շաքարները կազմված են ածխածնից, ջրածնից և թթվածնից։ Շաքարը հանդիպում է բույսերի մեծամասնության հյուսվածքներում բայց արտադրման համար բավարար քանակով գտնվում են շաքարի ճակնդեղում և շաքարեղեգում։ 2011 թվականին աշխարհում արտադրվել է ավելի քան 168 միլիոն տոննա շաքար։ Միջինում մարդը տարեկան օգտագործում է 24 կգ շաքար՝ 33,1 կգ զարգացած երկրներով, որը ավելի քան 260 կալորիա է մեկ օրվա համար։20-րդ դարի վերջերից սկսել է քննարկվել այն հարցը, թե արդյոք շաքարի մեծ քանակությունը սննդակարգում օգտակար է մարդու առողջության համար։ Շաքարը կապվել է գիրության հետ և մասամբ կամ ամբողջությամբ համարվում է շաքարային դիաբետի, սիրտանոթային համակարգի հիվանդությունների, մտավոր հետամնացության, ատամների փչացման պատճառ։ Այս ամենի վերաբերյալ իրականացվել են տարբեր հետազոտություններ տարբեր արդյունքներով, հիմնականում այն պատճառով, որ շատ դժվար է գտնել ստուգիչ խումբ՝ մարդիկ, որոնք չեն օգտագործում շաքար իրենց սննդակարգում։

3. Ածխածնի երկօքսիդը անգույն, թույլ թթվահոտ և թթվահամ, օդից 1,5 անգամ ծանր գազ է։ Հեղուկանում է միայն բարձր ճնշումների տակ։ Մթնոլորտային ճնշման տակ պնդանում է առանց հեղուկանալու (-78,52 °C)՝ առաջացնելով «չոր սառույց»։ Լուծվում է ջրում՝ առաջացնելով ածխաթթու, հիմքերում՝ կարբոնատներ, և օրգանական լուծիչներում։Քիմիապես իներտ է։ Բարձր ջերմաստիճաններում օքսիդացնում է ածխածինը և որոշ մետաղներ։ Օդը, որպես խառնուրդ, պարունակում է ~ 0,03 ծավալային % CO2։ Այն առաջանում է կենդանի օրգանիզմներում որպես նյութափոխանակման արդյունք և օրգանական միացությունների քայքայման, այրման, խմորման ժամանակ։ Կարևոր դեր ունի բույսերի կյանքում։Օգտագործվում է հիմնականում շաքարի, գարեջրի, զովացուցիչ և հանքային ջրերի, պահածոների, սոդայի, միզանյութի արդյունաբերության մեջ, ինչպես նաև կրակմարիչներում։ «Չոր սառույցը» օգտագործվում է որպես սառեցնող միջոց։ CO2-ի փոքր քանակները (<3%) օդում թունավոր չեն, մեծ քանակները (>10%) առաջացնում են շնչառական օրգանների գրգռում, աղմուկ ականջներում, գլխապտույտ և կենսակենտրոնների կաթված։

4.Գունանյութ տալիս կամ փոփոխում է բույսի, կենդանու կամ իրի գույնը, Այն սովորաբար օգտագործվում է ներկի մեջ գույները խառնելու համար, բայց նաև վերաբերում է նրանց, որոնք գույն կամ գունավորում են տալիս կենդանի արարածներին, ինչպիսիք են մաշկի մեջ մելանինը կամ բույսերի քլորոֆիլը:Գունանյութերը կարող են օգտագործվել գործվածքների, շենքերի, կերամիկայի, փայտի, ցեմենտի և սննդի ներկման կամ գունանյութեր ավելացնելու համար: Ընդհանուր առմամբ, այն գունանյութերը, որոնք օգտագործվում են սնունդը գունավորելու համար, հայտնի են որպես գունանյութեր:

5.Օրթոֆոսֆորական թթունն ունի հետևյալ ֆիզիկական հատկությունները. Բյուրեղային նյութ ՝ առանց գույնի և հոտի, լավ լուծելի ջրի լուծիչներում, որը հաճախ օգտագործվում է օշարակային հեղուկի տեսքով (օրթոֆոսֆորաթթվի 85% ջրային լուծույթ) Օրթոֆոսֆորական թթուն քիմիապես ստացվում է ֆոսֆատից կամ հիդրոիզի միջոցով (կալորիզատոր): Օրթոֆոսֆորական թթուն բնութագրվում է ցածր գնով (եթե համեմատվում է, օրինակ, կիտրոնաթթվի հետ), ուստի այն ավելի հաճախ օգտագործվում է սննդի և ըմպելիքների արտադրության մեջ:E338- ի հիմնական բացասական ազդեցությունը մարդու մարմնի վրա թթվայնության բարձրացումն է ՝ դրանով իսկ խաթարելով թթու-բազային հավասարակշռությունը, ուստի E338 պարունակող մթերքները պետք է ծայրահեղ զգուշությամբ օգտագործել բարձր թթվայնությամբ գաստրիտով հիվանդներին, իդեալականորեն ՝ դրանք բացառել սննդակարգից: . Բժիշկների խոսքով ՝ օրթոֆոսֆորական թթունն ունի կալցիումը մարմնից մաքրելու հատկություն, ինչը ծայրահեղ անբարենպաստ ազդեցություն է ունենում ատամի էմալի և ոսկրային հյուսվածքի վիճակի վրա E338- ի չափազանց մեծ սպառումը առաջացնում է աղեստամոքսային տրակտի խանգարումներ, սրտխառնոց և փսխում: Որպես թթվայնության կարգավորիչ `օրթոֆոսֆորական թթուն օգտագործվում է սննդի արդյունաբերության մեջ` սննդին թթու կամ թեթեւակի դառը համ հաղորդելու համար: Այն օգտագործվում է գազավորված զովացուցիչ ըմպելիքների, վերամշակված պանիրների, երշիկեղենի որոշ տեսակների և փխրեցուցիչի արտադրության մեջ: