YouTube , վեբ կայք տեսանյութերի փոխանակման համար: Այն գրանցվել է 2005 թվականի փետրվարի 14-ին Սթիվ Չենի, Չադ Հերլիի և Ջավեդ Քարիմի կողմից՝ ամերիկյան PayPal էլեկտրոնային առևտրի ընկերության երեք նախկին աշխատակիցների կողմից : Նրանք ունեին այն միտքը, որ սովորական մարդիկ հաճույքով կկիսվեն իրենց «տնային տեսանյութերով»։ Ընկերության գլխամասային գրասենյակը գտնվում է Կալիֆորնիայի Սան Բրունո քաղաքում : 2005թ. մայիսին սահմանափակ («բետա») հիմունքներով կայքի բացումից անմիջապես հետո այն օրական գրավում էր մոտ 30000 այցելու: Երբ YouTube-ը պաշտոնապես գործարկվեց 2005 թվականի դեկտեմբերի 15-ին, այն ամեն օր այցելում էր ավելի քան երկու միլիոն տեսանյութ: 2006 թվականի հունվարին այդ թիվն ավելացել է՝ հասնելով ավելի քան 25 միլիոն դիտումների։ Կայքում հասանելի տեսանյութերի թիվը 2006 թվականի մարտին գերազանցեց 25 միլիոնը, օրական ավելի քան 20,000 նոր տեսանյութեր վերբեռնելով: 2006 թվականի ամռանը YouTube-ը օրական սպասարկում էր ավելի քան 100 միլիոն տեսանյութ, և կայք վերբեռնվող տեսանյութերի թիվը դանդաղեցնելու նշան չէր ցույց տալիս:

ՅուԹյուբ (անգլերեն՝ YouTube, «you» — դու/դուք և «tube» — ալիք, ԴուԱլիք կամ ԴուքԱլիք), տեսանախագծային կայք համացանցում, որի օգտատերերը և այցելուները կարող են հրապարակել, դիտել տեսանյութեր և կիսվել դրանցով։ ՅուԹուբի գրասենյակը գտնվում է Սան Բրունոյում և ստեղծվել է 2005 թվականի փետրվարին։ 2006 թվականի նոյեմբեր 13-ին ՅուԹյուբը 1,6 միլիարդ ԱՄՆ դոլարով գնվել է Գուգլի կողմից։

Չգրանցված այցելուները (ոչ օգտատերերը) կարող են դիտել կայքի տեսահոլովակների մեծ մասը։ Գրանցված մասնակիցները կարող են շատ ավելի մեծ քանակի տեսանյութեր դիտել, այդ թվում՝ 18 տարեկան և բարձր տարիքի համար թույլատրելի տեսանյութեր։ Պոռնոգրաֆիա կամ մերկ տեսարաններ պարունակող տեսանյութ բեռնել ՅուԹուբում արգելված է։ Իսկ այդպիսի բնույթ կրող տեսանյութերը ստանում են զգուշացում, որին չհետևելու դեպքում ալիքը հնարավոր է ժամանակավոր կամ ընդմիշտ փակվել կամ զրկվել մի քանի հնարավորություններից։

YouTube-ում տրաֆիկի ահռելի աճը ստեղծեց իր սեփական խնդիրները: Ընկերությունը անընդհատ ստիպված էր ձեռք բերել ավելի շատ համակարգչային սարքավորումներ և ավելի լայնաշերտ կապեր ինտերնետին : Բացի այդ, YouTube-ը ստիպված եղավ ավելի շատ ֆինանսական ռեսուրսներ հատկացնել հնարավոր դատավարությունների համար, քանի որ շատ մեդիա ընկերություններ հայտնաբերեցին, որ YouTube-ում վերբեռնված որոշ տեսանյութեր պարունակում են հեղինակային իրավունքով պաշտպանված նյութեր: Իր վեբ կայքի առևտրայնացման կամ դրա աճող ծախսերը սահմանափակելու գործում սահմանափակ հաջողությամբ YouTube-ը սկսեց գնորդ փնտրել:

Ըստ 2006 թվականի հուլիսի վիճակագրական տվյալների՝ օրական դիտվել է 100 միլիոն տեսանյութ, և վերբեռնվել՝ 65.000։

Ամերիկյան որոնողական ընկերությունը 2005թGoogle Inc.-ը գործարկել էր վիդեո ծառայություն՝ Google Video, սակայն այն չկարողացավ մեծ տրաֆիկ ստեղծել, և Google-ին առաջարկվեց գնել YouTube-ը 1,65 միլիարդ դոլարի բաժնետոմսով 2006 թվականի նոյեմբերին: Այնուամենայնիվ, վեբ կայքերը միացնելու փոխարեն, Google-ը շարունակեց YouTube-ի գործունեությունը որպես նախքան. Հեղինակային իրավունքի խախտման վերաբերյալ դատական ​​հայցերի ռիսկը նվազեցնելու համար Google-ը գործարքներ կնքեց մի շարք զվարճանքի ընկերությունների հետ, որոնք թույլ կտան հեղինակային իրավունքով պաշտպանված տեսանյութեր հայտնվել YouTube-ում և YouTube-ի օգտատերերին իրավունք կտան ներառել հեղինակային իրավունքով պաշտպանված որոշակի երգեր իրենց տեսանյութերում: Այն նաև համաձայնել է հեռացնել տասնյակ հազարավոր հեղինակային իրավունքով պաշտպանված վիդեո ֆայլեր YouTube-ից: 2008 թվականի նոյեմբերին Google-ը համաձայնության եկավ Metro-Goldwyn-Mayer, Inc.-ի հետ։(MGM), ցուցադրելու ստուդիայի մի քանի լիամետրաժ ֆիլմեր և հեռուստատեսային շոուներ, որոնց հեռարձակումները դիտվում են անվճար, հաղորդումների կողքին ցուցադրվում են գովազդներ:

ՅուԹյուբում օրական ընդհանուր առմամբ դիտվում է 140 միլիոն տեսանյութ

2020 թվականի Մայիսին ՅուԹյուբն ունեցել է 41,9 միլիոն ալիք և ընդհանուր առմամբ 5 միլիարդ տեսանյութ։ Հարկավոր կլինի ավելի քան 1000 տարի, որպեսզի հնարավոր լինի դիտել ՅուԹուբի բոլոր հոլովակները։

Ինչու՞ օգտվել YouTube-ից:

YouTube-ի այդքան տարածված լինելու պատճառներից մեկը տեսահոլովակների մեծ քանակությունն է, որը դուք կարող եք գտնել: Միջին հաշվով, ամեն րոպե YouTube-ում 100 ժամ տեսանյութ է վերբեռնվում , այնպես որ միշտ նոր բան կա դիտելու: Եվ YouTube-ում դուք կգտնեք բոլոր տեսակի տեսանյութեր՝ հիասքանչ կատուներ, խոհարարության տարօրինակ ցուցադրություններ, զվարճալի գիտության դասեր, արագ նորաձևության խորհուրդներ և շատ ավելին:

Մեկ այլ պատճառ, որ YouTube-ն այդքան տարածված է. ամեն ինչ վերաբերում է օգտատերերի կողմից ստեղծված բովանդակությանը : Խոշոր հեռուստացանցերի և կինոստուդիաների տեսանյութերի փոխարեն դուք կգտնեք զարմանալի և կրեատիվ տեսանյութեր, որոնք արված են ձեզ նման մարդկանց կողմից: Եվ YouTube-ը միակողմանի ճանապարհ չէ. դուք կարող եք ցատկել, ձայնագրել և կիսվել ձեր սեփական տեսանյութերով և դառնալ համայնքի մի մասը:

Գրաքննություն

Հայաստանում

Հայաստանում 2008 թվականի մարտի 1-ին հայտարարված արտակարգ դրության ժամանակ ՅուԹուբը մի քանի օր արգելափակված է եղել, մինչև մարտի 16-ը, երբ հանվեց ԶԼՄ-ների միայն պետական, պաշտոնական տեղեկություններ տարածելու պահանջը։

Ամբողջ նախընտրական շրջանում կայքը ակտիվ օգտագործվում էր Լևոն Տեր-Պետրոսյանի աջակցողների և հակառակորդների կողմից։ Արգելափակման ընթացքում տեսահոլովակները երկու կողմից էլ տեղադրվում էին բազմաթիվ այլ նմանատիպ կայքերում։

Թուրքիայում

Թուրքիայում ՅուԹուբը պարբերաբար արգելափակվում է, որպես կանոն տխրահռչակ 301-րդ հոդվածի պատճառով, Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրքին և թուրք ժողովրդին վիրավորող տեսահոլովակների առկայության պատճառով։ Երբեմն արգելափակվում էին միայն կոնկրետ տեսահոլովակներ պարունակող էջեր։

Թուրքմենստանում

2009 թվականի դեկտեմբերի 25-ին, անվտանգության նկատառումներից ելնելով, ՅուԹուբը արգելափակվել է Թուրքմենստանում երկրում միակ ինտերնետ-պրովայդերի՝ «Թուրքմենտելեկոմի» կողմից։

Հյուսիսային Կորեա

Հյուսիսային Կորեայում ՅուԹուբը արգելափակված է ինտերնետի և դրա հասանելիության հետ կապված երկրի օրենքների պատճառով։ Այն ամբողջությամբ արգելափակված է 2016 թվականի ապրիլից, և Հյուսիսային Կորեայի կառավարությունը նախազգուշացրել է, որ ցանկացած ոք, ով կփորձի մուտք գործել դրան, ենթակա է պատժի։

Չինաստանում

ՅուԹուբը առաջին անգամ արգելափակվել է Չինաստանում ավելի քան հինգ ամսով՝ 2007 թվականի հոկտեմբերի 16-ից մինչև 2008 թվականի մարտի 22-ը։ Այն կրկին արգելափակվեց 2009 թվականի մարտի 24-ից, և այդ ժամանակվանից ՅուԹուբը անհասանելի էր մայրցամաքային Չինաստանից։ Այնուամենայնիվ, ՅուԹուբը դեռ կարելի է մուտք գործել Հոնկոնգից, Մակաոյից, Շանհայի ազատ առևտրի գոտուց, հատուկ հյուրանոցներից և VPN-ի միջոցով։

Հետաքրքիր փաստեր Յութուբի մասին

1.Յութուբը պլանավորել էին, որպես ծանոթության կայք նրա անունը պետք է դնեին <Tune In Hook Up>

Պլանավորել էին, որպեսզի մարդիկ կարողանային հրապարակել, ոչ միայն նկարներ նաև վիդիոներ:

2.YouTube.com անունը գրանցվել է 2005-ին Վալենտինի օրը: Այսպիսով, YouTube- ը ուղիղ 16 տարեկան է:

3.Առաջին վիդիոն Յութուբում նկարված է գազանանոցում։

Կայքում առաջին տեսանյութը հայտնվեց 2005 թվականի ապրիլի 23-ին: 18 վայրկյան տևողությամբ տեսանյութում Ջոնեդ Քարիմը կանգնած է Սան Դիեգոյի կենդանաբանական այգում:

Տեսանյութի գոյության ընթացքում այն ​​դիտվել է ավելի քան 83 միլիոն անգամ, իսկ մեկնաբանությունների ընդհանուր քանակը գերազանցել է 4,5 միլիոնը:

4.Google- ը հայտարարեց YouTube վիդեո ծառայության գնման մասին վիդեոհոսթինգի ստեղծումից ընդամենը 1,5 տարի անց: Գործարքը կազմել է 1,65 միլիարդ դոլար:

5.2019. թվականին Google սեռվիսը առաջին անգամ Յութուբի միայն ռեկլամայից կարողացավ աշխատել 15 միլիարդ դոլլար։

6. Առաջին տեսանյութը, որը հավաքեց 1 միլիոն դիտում, Nike- ի վիրուսային տեսանյութն էր, որում նկարահանվել է բրազիլացի ֆուտբոլիստ Ռոնալդինյոն:

Դրանում ֆուտբոլային աստղը հագնում է կոշիկները, խփում գնդակը, այնուհետև 4 անգամ անընդմեջ հարվածում դարպասաձողին ՝ թույլ չտալով, որ նա ընկնի գետնին

7. Համացանցի և YouTube- ի պատմության մեջ առաջին տեսահոլովակը, որը 1 միլիարդ դիտում ունեցավ,PSY- ի «Gangnam Style» երաժշտական ​​տեսահոլովակն էր: Դա տեղի է ունեցել 2012 թվականի դեկտեմբերի 21-ին:

8.Ամենատարածված տեսահոլովակը շարունակում է մնալ «Luis Fonsi — Despacito ft. Հայրիկ Յանկի »: Այն դիտվել է ավելի քան 6,6 միլիարդ անգամ, առաջին միլիարդը ՝ ընդամենը 97 օրվա ընթացքում:

Աղբյուրներ՝

• 1-ին
• 2-րդ
• 3-րդ
• 4-րդ

Նկարների աղբյուրները՝

• 1-ին
• 2-րդ
• 3-րդ
• 4-րդ

Կարդացի Ումբերտո Էկոյի «Նամակ թոռնիկիս» էսսեն, և ինձ շատ դուր եկավ։ Նամակը այն մասին էր, թե ինչ դեր ունի համացանցը մարդկանց կյանքում։ Հեղինակը իր թոռնիկին ասում է, որ ձեր սերունդը տառապում է մի հիվանդությամբ, որ կոչվում է հիշողության կորուստ։ Նա խորհուրդներ է տալիս, թե ինչ պետք է անել՝ հիշողությունը մարզելու համար, թե ինչու պետք է հիշել մեզնից հազար տարի առաջ տեղի ունեցած պատմությունները։ Ճիշտ է՝ կարելի է համացանցից իմանալ ցանկացած հարցի պատասխան, սակայն պետք է չմոռանալ, թե ինչ վնասներ է տալիս համացանցը մարդկանց, և մարդիկ սկսում են կորցնել հիշողությունը։ «Հիշողությունը ոտքերի մկանների նման մկան է, եթե այն գործի չդնես, կդառնաս ( մտավոր տեսանկյունից) հաշմանդամ, այսինքն, պարզ խոսենք, կդառնաս հիմարի մեկը։ Բացի այդ էլ, քանի որ որոշակի տարիքից հետո ոչ ոք ապահովագրված չէ Ալցհեյմերի հիվանդությունից, այս տհաճ իրադարձությունից խուսափելու ձևերից մեկը հիշողությունը վարժեցնելն է։  Մենք մտնում ենք կյանք, երբ շատ բաներ արդեն տեղի են ունեցել հարյուրավոր, հազարավոր տարիներ առաջ, և շատ կարևոր է գիտենալ այն, թե ինչ է տեղի է ունեցել մեր ծնվելուց առաջ․ որն անհրաժեշտ է, որպեսզի հասկանանք հիմա տեղի ունեցող շատ նոր բաների պատճառը»։ Կարդալով այս նամակը՝ ես հասկացա, որ համացանցը, ինչպես նաև գրքերը պետք են մարդկանց, և նրանց հետ շփումները օգտագործենք՝ նոր բաներ իմանալու, սովորելու, կրթվելու համար։

Պատումը շարունակիր։

Երբ հայրենի տան մասին խոսք է բացվում, մտաբերում եմ մի դեպք, որ հիշողությանս մեջ մանկությունից վառ է մնացել։
Մեր տունը գյուղի ծայրին էր գտնվում։ Ամեն առավոտ մենք երեխաներով դասի էինք գնում և ետ գալիս տուն։ Այդ օրը մենք , շեղվեցինք ճանապարհից և մեզ համար բացահայտեցինք մի հրաշալի վայր։ Մենք մի հնաոճ խրճիթ տեսանք, իր տեսքից երևում էր, որ երկար տարիներ այդտեղ մարդ չի ապրել։ Մենք երկար ժամանակ փորձեցինք բացել խրճիթի դուռը և բացելով այն՝ հայտնվեցինք մի զարմանահրաշ գրադարանում։ Մեր շուրջբոլորը գրքեր էին և իրենց տեսքից երևում էր, որ այդ գրքերը հնատիպ էին, մենք մոտեցանք գրքերին և սկսեցինք ուսումնասիրել գրքերը։ Տեսնելով այդ գրքերը՝ զարմացանք։ Մոտեցա, փոշոտ մի գիրք վերցրի, այ քեզ զարմանք․ Եղիշե Չարենցի «Գիրք ճանապարհի» ժողովածուն էր, որը սովետական իշխանությունները, 30-ական թթ․ արգելել էին և հրամայել հավաքել բոլոր գյուղական գրադարաններից և այրել։ Արդեն շատ ուշ էր, մենք այնքան էինք տարվել գրքերով, որ մոռացել էինք տուն գնալու մասին, բայց քանի որ գիտեինք թե ինչպես կանհանգստանան մեր ծնողները որոշեցինք ետ գնալ, նորից վերադառնալու պայմանով։ Անմիջապես հասնելով տուն մենք այդ գրադարանի մասին պատմեցինք մեր ծնողներին, նրանք պատմեցին, որ այդ գրադարանը, մի ծերունի էր շինել և քանի որ նա շատ էր սիրում Եղիշե Չարենցի գրվածքները, որոշել էր արգելված գրքերը տեղափոխել անտառում գտնվող այդ խրճիթը և այդպես փրկել դրանք։

армянская притча

Один торговец ежедневно давал своему сыну один аббаси и говорил:

— Возьми, сынок, береги и старайся копить деньги.

Сын выбрасывал эти деньги в воду. Отец узнал об этом, но ничего не сказал. Сын ничем не занимался, не работал, ел и пил в доме отца.

Однажды торговец сказал своим родственникам:

— Если мой сын придет к вам и попросит денег, не давайте.

Затем он позвал сына и обратился к нему со словами:

— Иди сам зарабатывай деньги, принесешь — посмотрю, каковы они, заработанные тобой.

Сын пошел к родственникам и стал просить денег, но они ему отказали. Тогда он вынужден был наняться на работу чернорабочим. Весь день сын босыми ногами размешивал известь и, получив один аббаси, принес эти деньги отцу. Отец сказал:

— Ну вот, сынок, теперь иди и брось в воду заработанные тобой деньги.

Сын ответил:

— Отец, как же могу я выбросить их? Разве ты не знаешь, какую муку я принял из-за них. Пальцы на моих ногах до сих пор горят от извести. Нет, я не смогу выбросить их, рука моя не поднимется.

Отец ответил:

— Сколько раз я давал тебе по одному аббаси, а ты уносил его и спокойно бросал в воду. Ты думал, эти деньги доставались мне даром, без труда? То-то, сынок, пока не будешь трудиться, цену труду не будешь знать.

Հայկական առակ

Մի վաճառական իր որդուն ամեն օր մեկ աբբասի էր տալիս ու ասում.

-Վերցրու, տղա՛ս, հոգ արա և աշխատի՛ր գումար խնայել:

Որդին փողը ջուրն է նետել. Հայրն իմացել է այդ մասին, բայց ոչինչ չի ասել։ Որդին ոչինչ չի արել, չի աշխատել, կերել-խմել է հայրական տանը։

Մի օր մի վաճառական իր հարազատներին ասաց.

-Եթե տղաս քեզ մոտ գա ու փող ուզի՝ մի տուր։

Այնուհետև նա կանչեց որդուն և դիմեց նրան հետևյալ խոսքերով.

-Գնա ինքդ փող աշխատիր, բեր,-տեսնեմ ինչ են, քո վաստակած։

Որդին գնացել է հարազատների մոտ և սկսել գումար խնդրել, սակայն նրանք հրաժարվել են։ Հետո նրան ստիպեցին բանվորի աշխատանքի անցնել։ Որդին ամբողջ օրը բոբիկ ոտքերով կրաքար էր խառնում և մեկ աբբասի ստանալով՝ այս փողը բերեց հորը։ Հայրն ասաց.

-Դե տղաս, հիմա գնա ու աշխատածդ փողը գցիր ջուրը։

Որդին պատասխանեց.

-Հայրի՛կ, ո՞նց դեն նետեմ։ Չգիտե՞ք, թե ինչ վիշտ եմ տարել նրանց պատճառով։ Ոտքիս մատները դեռ այրվում են կրաքարից։ Չէ, չեմ կարող դրանք դեն նետել, ձեռքս չի բարձրանա։

Հայրը պատասխանեց.

-Քանի՞ անգամ եմ քեզ մեկ աբբասի տվել, դու էլ հանեցիր ու հանգիստ գցեցիր ջուրը։ Դուք կարծում էիք, որ այս գումարն ինձ ձրի են տվել, առանց աշխատուժի։ Վե՛րջ, տղաս, մինչև չաշխատես, աշխատանքի գինը չես իմանա։

Այս պատմվածքի գլխավոր հերոսի անունը Օձավան էր։ Օձավան գլխավոր հերոսը պատմում է, թե ինչպես է դպրոցական տարիներին զբաղվել բռնցքամարտով: Օձավան օդանավակայանում նստած և իր թռիչքին սպասելով պատմում է մի պատմություն իր կյանքից, որը գլխիվայր շուռ է տվել իր աշխարհայացքը։ Ամեն ինչ սկսվեց «կռվի ժամանակ նա երբևէ հարվածե՞լ է մարդուն» հարցից։ Պարզվեց, որ նա ստիպված է եղել: Դա ավագ դպրոցում էր: Հերոսի հետ սովորել է մի շատ խելացի տղա, ով գայթակղել է բոլորին իր գիտելիքներով և դպրոցում ունեցած հաջողություններով։ Հենց սկզբից էլ նրան դուր չէր եկել Աոկիին, բայց նա էլ չգիտեր թե ինչու։ Մի օր էլ բան հասնում է նրան, որ Օձավան ստիպված էլինում հարվածել նրան, բայց մեկ է փոշմանում է իր արածի համար։ Արձակուրդների ժամանակ իր համդասարնցին Մացումոտո անունով, ինքնասպան է լինում: Ասում էին, որ վերջին շրջանում նրան ինչ-որ մեկն անընդհատ ծեծի էր ենթարկում, որն էլ նրան հասցնում է ինքնասպանության: Աոկին սկսում է լուրեր տարածել, որ Օձավան է Աոկիին ծեծի ենթերկել և բոլորը սկսեցին կասկածել Օձավային, քանի որ հենց նա էր Աոկիին հարվածել: Օձավային կանչում են ոստիկանություն: Նրա դեմ փաստեր չկային, միայն կասկածներ։ Այս դեպքից հետո Օձավանդադարեց դպրոցում որևէ մեկի հետ շփվել: Եվ դպրոցն ավարտեց առանց խոչըդոտների։ «Ամենասարսափելին մեր կայնքում վախը չէ: Այն միշտ կա, այն հիմա էլ տարբեր կերպարանքներով հայտնվում է մեզ, երբեմն թունավորելով մեր կյանքը: Ամենասարսափելին նրան թիկունքով շրջվելն ու աչքերը փակելն է: Այդ ժամանակ մենք ակամա նրան ենք զիջում մեր ունեցած ամենանվիրականը»:

Ինձ շատ դուր եկավ այս պատվածքը։ Կարդալով այս պատվածքը ես հասկացա, որ պետք չէ շատ վստահել մարդկանց և պետք է լռությամբ մարկանց հասկացնել իրենց սխալները։ Ինձ թվում է Աոկին հասկացավ իր սխալը և հաջորդ անգամ նույն սխալը չի կրկնի։

1918-19 թվականներին Եղիշե Չարենցը՝ որպես կամավորական զինվոր, մեկնում է Արևմտյան Հայաստան՝ մասնակցելու հայ-թուրքական պատերազմին և տեսնում ավերակ դարձած գյուղեր, մարդկանց դիակներ, սարսափազդու տեսարաններ։ Այդ մղձավանջը նա ներկայացնում է իր «Դանթեական առասպել» պոեմում։ Դանթեն գրող է, ով գրել է «Աստվածային կատակերգություն» ստեղծագործությունը, որտեղ նկարագրված է դժոխքը։ Չարենցի պոեմում պատերազմը ընթանում էր Արևմտյան Հայասատանի ողջ տարածքում։ Երատասարդների խումբը, սկզբից հրճվելով և  իրենց զենքերի փայլով շլացած, շարժվում է ռազմական ճանապարհով՝ չիմանալով, թե ինչ է իրենց սպասվում։ Առաջին տպավորությունները վառ երիտասարդական ապրումներ են, որոնց կամաց-կամաց փոխարինում է դժողային տեսարանները։   « Մի զինվոր— ընկեր
Դիակն հրելով, խնդաց խելագար։
Բայց չէ՞ որ նա՛ էլ կրել է զենքեր,
Եղել է մեզ պես կյանքի սիրահար։
Ես մտածեցի՝ գնում ենք մենք էլ
Այսպիսի դիակ դառնալու համար »։

Անկախ իր տեսածից ու զգացածից՝ բանաստեղծն, այնուամենայնիվ հորդորում է ապրել, տենչալ ու երազել։

« …Ու պե՜տք է քայլե՜լ ու քայլե՜լ համառ՝
Ապրելու հսկա տենչը բեռ արած,—
Քայլել անիմաստ մի կյանքի համար,
Մարել — ու վառել աստղերը մարած,
Որ — տիեզերքի զառանցանքը մառ
Չցնդի՜ երբեք ու մնա— երազ… »

Կարդալով այս պոեմը՝ յուրաքանչյուչ մարդ վերապրում է այդ դժոխային ճանապարհը, ատելությամբ է լցվում թշնամու հանդեպ, բայց ինչպես որ հեղինակն է պատգամում ընթերցողին, պետք է ապրել ու շարունակել արարել՝ երազելով։

Դանթեական առասպել

Տրված հատվածն արևմտահայերենից փոխադրի՛ր արևելահայերեն։

Օձ շատ կա այս ձորերը, մանավանդ՝ ցերեկի ժամերուն։ Երբ արևը կհրդեհե այս երկաթագույն ժայռերը, սեփսև քռաները, սպիտակ ավազները, իրենց բուներեն դուրս կսողան։ Կգրգռվին, վրադ նետվելու պատրաստ։ Բնությունը իր բոլոր գույները թափեր է անոնց վրա։ Դեղին օձեր կան, քրքրումի գույնովը։ Սեփսևեր կան, եռացող կուպրի գույնովը։ Ոսկիի, շողակնի պես վառողները կան՝ կարմիր բիծերով։ Խայտաբղետները կան՝ կանաչ ու կապույտ օղակներովը, երկճյուղ բերաններով, դժնե աչքերով, որոնք քեզի կնային, սուր ատամնաշարով, ասեղի պես վերջավորող լեզուներով։

Լեղապատառ կըլլաս, երբ հանկարծ կհայտնվին թուփի մը տակեն, քարերուն արանքեն։ Կամ երբ մինչև ծունկերդ կմերկանաս, գետեն կանցնիս։ Եղեգնուտներուն մեջեն ջուրը կցատկեն քեզ հետ միասին։ Պարծենկոտներուն մի հավատաք, որոնք «մենք չենք վախնար» կըսեն։ Կստեն։ Աստիճան մը պաղարյունդ կպահես, կհավասարակշռես ինքզինքդ, երբ կանխավ կնշմարես, կպատրաստվիս։ Բոլո՛ր ոտնավորները կսոսկան անոնցմե։ Ես կտեսնեի, թե ինչպես էշ մը, ջորի մը, ձի մը ահազանգի կմատնվի, երբ գլուխը տոպրակը իր կերը կուտե, կամ կարածի, ու օձ մը կտեսնե: Եզերը, կովերը կցնցվեին, կֆշային, ետ կքաշվեին՝ ճամբա տանելու, որ երթա։ Այծերու, մաքիներու ամբողջ հոտը կփախեր ահաբեկ՝ դաշտին կամ ձորին հեռավորությունները։ Ոզնին ու կրիան չէին ազդվեր։ Չէին փախեր։ Ապահով էին։ Ոզնին իր փուշերը կցցեր։ Կրիան իր ոսկորե պատյանը կքաշվեր։ Օձը ի՞նչ կրնար ընել։

Հակոբ Մնձուրի «Արմտանի այգիները»

Այս ձորերում օձ շատ կա, մանավանդ ցերեկները։ Երբ արևը հրդեհում է այս երկաթագույն ժայռերը, սեփ-սև քարերը, սպիտակ ավազները, իրենց բույներից դուրս են սողում։ Գրգռվում են, քեզ վրա նետվելու պատրաստ։ Բնությունը իր բոլոր գույները թափել է նրանց վրա։ Դեղին օձեր կան, քրքումի գույնով։ Սեփ-սևեր էլ կան եռացող ձյութի գույնով։ Ոսկիի, ադամանդի պես վառողներ կան՝ կարմիր բծերով։ Խայտաբղետներ կան՝ կանչ ու կապույտ օղակներով, երկճյուղ բերաններով, դաժան աչքերով, որոնք քեզ են նայում, սուր ատամնաշարով, ասեղի պես վերջավորող լեզուներով։

Լեղապատառ ես լինում, երբ հանկարծ հայտվում են թփի տակ, քարերի արանքներում։ Կամ երբ մինչև ծնկներդ մերկանում ես, գետը անցնում ես։ Եղեգնուտների մեջ ջուրն են ցատկում քեզ հետ միասին։ Պարծենկոտներին մի հավատացեք, որոնք ասում են  «մենք չենք վախենում»։ Ստում են։

Ջերմուկը առողջարանային քաղաք է Հայաստանի Վայոց Ձորի մարզում՝ Երևանից 173կմ հեռավորության վրա:

Ջերմուկում շուրջ 70 մետր բարձրությունից Արփայի կիրճն է գահավիժում ջրվեժը, որ թափված վարսեր է հիշեցնում. ժողովուրդը ջրվեժն անվանել է «Ջրահարսի վարսեր»: Ջերմուկի ջրի զորության մասին լեգենդներ են հյուսվել:

Ջերմուկը հարուստ է քաղցրահամ և հանքային ջրի յուրահատուկ աղբյուրներով։ Դրանց թվում հարկ է նշել տաք հանքային աղբյուրները, որոնք իրենց ֆիզիկաքիմիական բնութագրերով դասվում են Կարլովի Վարիի և Ժելեզնովոդսկի նմանատիպ աղբյուրների շարքում: Այս ստորգետնյա գեյզերային ջուրն օգտագործվում է ինչպես խմելու, այնպես էլ լոգանքի համար: Այն օգտակար է տարբեր հիվանդությունների, այդ թվում՝ աղեստամոքսային տրակտի, երիկամային և նյարդաբանական խանգարումների բուժման համար։

Մոտակա լեռան գագաթին կարելի է տեսնել եղնիկի արձանը։ Եղնիկ է պատկերված նաև «Ջերմուկ» հանքային ջրի շշերի պիտակի վրա: Կա մի լեգենդ, որի համաձայն, շատ վաղուց, երբ մարդու ապրուստի հիմնական միջոցը որսորդությունն էր, Ջերմուկի անտառները լիքն էին ամենատարբեր որսատեսակներով։ Ըստ լեգենդի՝ շատ տարիներ առաջ, երբ շրջակա անտառները լի էին կենդանիներով, որսորդը նետով վիրավորում է մի եղնիկի: Հաջողացնելով փախչել՝ եղնիկը հասնում է ջերմուկի հանքային ջրերին և, լիովին ուժասպառ եղած, նետվում է ջուրը։ Քիչ անց եղնիկն այնտեղից դուրս է գալիս լիովին առողջ: Հրաշք ապաքինման մասին լուրն արագ տարածվում է, իսկ եղնիկը դառնում է Ջերմուկի խորհրդանիշը:

Ջերմուկի հանքային ջրի վերաբերյալ առաջին պատմական տվյալները սկսվում են մ.թ.ա.189 թվականից ՝ Ջերմուկ բերդի կառուցման պահից: Հին ժամանակներից ի վեր մարդիկ տարբեր տեսակի հիվանդությունների բուժման համար օգտագործել են Ջերմուկի հանքային ջրի կախարդական հատկությունները:

Ջերմուկի տեսարժան վայրերից մեկը «Ջրահարսի վարսեր» ջրվեժն է։ Մեզ է հասել ջրվեժի մասին մի հետաքրքիր ավանդություն: Իբրև թե ջրվեժի վերևի հատվածում, ուղղաձիգ ժայռերի վրա գտնվող ամրոցում ապրում էր մի իշխան, ով ուներ շատ գեղեցիկ մի դուստր: Նրա ձեռքը խնդրելու էին գալիս աշխարհի տարբեր ծայրերից: Գեղեցկուհին մերժում էր բոլորին, քանի որ նրա սիրտը պատկանում էր քաջարի ու գեղեցիկ մի երիտասարդի` հովվի որդուն: Աղջիկն ամեն օր կեսգիշերից հետո, իր ննջարանի լուսամուտից ձորն էր նետում մի երկար պարան, որով հովվի որդին խորը կիրճից բարձրանում էր իր մոտ: Երբ օրերից մի օր իշխանը գտնում է պարանը, նրա համար ամեն ինչ պարզ է դառնում: Զայրույթի պահին հայրը անիծում է աղջկան ասելով. «Եթե մեկ էլ հանդիպես հովվի որդուն, ջրահարս դառնաս ու երբեք ջրից դուրս չգաս»: Աղջիկը հերթական հանդիպման ժամանակ, որպեսզի սիրեցյալին օգնի բարձրանալ իր դղյակը, պարանի փոխարեն ժայռի բարձունքից կախում է իր երկար վարսերը: Սակայն նույն ակնթարթին իրականանում է հոր անեծքը. գեղեցկուհին դառնում է ջրահարս, իսկ կիրճ թափվող նրա գեղեցիկ վարսերը դառնում են ջրվեժ, որին ժողովուրդը անվանում է «Ջրահարսի վարսեր»:

Աղբյուրներ՝

https://busvoyage.am/

https://www.jermukmoscow.com/

https://onewaytour.com/hy/

Հովհաննես Թումանյանի «Անուշ» պոեմը գեղեցիկ սիրո, ժողովրդական ավանդույթների, գյուղական բարքերի մասին է։ Մեծ բանաստեղծի ժողովրդական ծեսի նկարագրության մեջ հատուկ տեղ է զբաղեցնում հերոսների հոգեվիճակների նկարագրությունը։ Անուշի ու Սարոյի սիրուն դեմ էին՝ Անուշի եղբայրը, մայրը, հայրը։ Մոսին՝ Անուշի եղբայրը դառնալով հին սովորույթների գերին դժբախտացրեց իր քրոջը սպանելով իր ընկերոջը և քրոջ սիրուն չգիտակցելով, որ կարող է այդ նահապետական բարքերի պատճառով զոհ գնալ և տառապել իր հարազատը։ «Անուշ»-ը զոհ դառնալով հին ավանդույթներին, կարոտին, սիրուն ինքնասպան է լինում։